ΕλληνικάΤο φύσημα είναι ένας ήχος που παράγεται από τη ροή του αίματος και διαπιστώνεται κατά την ακρόαση του θώρακα με το στηθοσκόπιο. Δημιουργείται συνήθως από κάποιου βαθμού στροβιλισμό ή διαταραχή της ροής του αίματος, καθώς αυτό κυκλοφορεί μέσα στην καρδιά ή μέσα στα μεγάλα αγγεία.
Φυσιολογικά, όταν ο γιατρός ακροάζεται την καρδιά με το στηθοσκόπιο ακούει μόνο τους δύο καρδιακούς τόνους (τακ – τακ). Ο πρώτος καρδιακός τόνος σηματοδοτεί την έναρξη της συστολής ενώ ο δεύτερος παράγεται στην έναρξη της διαστολής της καρδιάς. Το φύσημα είναι ένας πρόσθετος ήχος που μοιάζει με το φύσημα του ανέμου (τακ – φφφ – τακ), το οποίο ακούγεται είτε μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου καρδιακού τόνου, οπότε λέγεται συστολικό φύσημα – καθώς τότε γίνεται η συστολή (σύσπαση) της καρδιάς, είτε μεταξύ του δεύτερου και του πρώτου τόνου, οπότε λέγεται διαστολικό φύσημα – καθώς τότε γίνεται η διαστολή (χαλάρωση) της καρδιάς.
Tο καρδιακό φύσημα επομένως δεν συνιστά από μόνο του μια καρδιοπάθεια, αλλά αποτελεί ακροαστικό εύρημα της φυσικής εξέτασης της καρδιάς.
Ανάλογα με την προέλευσή τους, τα καρδιακά φυσήματα τα χωρίζουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
- Tα «αθώα» ή «λειτουργικά» καρδιακά φυσήματα (αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία στα νεαρά άτομα), όπου η καρδιά είναι εντελώς φυσιολογική και το φύσημα οφείλεται συνήθως στην φυσιολογική ροή του αίματος μέσα στην καρδιά (υπερκινητική κυκλοφορία παιδιών, εφήβων).
Τα φυσήματα αυτά συνήθως επιτείνονται όταν υπάρχει υψηλός όγκος παλμού σε συνθήκες όπως η αναιμία, ο πυρετός, ο υπερθυρεοδεισμός ή το stress, ενώ ακούγονται σαφώς λιγότερο κατά την διάρκεια του ύπνου. Μπορεί να εξαφανίζονται για κάποιο χρονικό διάστημα και να επανεμφανίζονται αργότερα, ενώ στην πλειοψηφία τους υποχωρούν οριστικά μετά την ενηλικίωση. Αφού διευκρινιστεί ότι ένα φύσημα είναι «αθώο» δεν απαιτείται περαιτέρω ιατρική παρακολούθηση και φυσικά επιτρέπεται η πλήρης συμμετοχή στην αθλητική δραστηριότητα.
- Tα «παθολογικά» καρδιακά φυσήματα, όπου υπάρχει υποκείμενη οργανική καρδιοπάθεια (στένωση ή ανεπάρκεια μιας βαλβίδας, μεσοκολπική ή μεσοκοιλιακή επικοινωνία, ανοιχτός αρτηριακός πόρος).
Στην περίπτωση αυτή ο καρδιολόγος πρέπει να εντοπίσει το σημείο της καρδιάς ή των αγγείων όπου παράγεται το φύσημα και, βάσει της κλινικής εικόνας και των συμπτωμάτων του ασθενούς, να εκτιμήσει το μέγεθος του προβλήματος και να συστήσει την κατάλληλη αντιμετώπιση, π.χ. παρακολούθηση, συντηρητική αγωγή (λήψη φαρμάκων) ή και χειρουργική επέμβαση (σε μια προχωρημένη βαλβιδοπάθεια).
Γενικά τα φυσήματα αξιολογούνται με κριτήριο την εντόπιση τους πάνω στο θωρακικό τοίχωμα και την έντασή τους (πόσο δυνατά ακούγονται). Η διερεύνηση ενός φυσήματος ολοκληρώνεται με το υπερηχογράφημα καρδιάς, όπου αναζητείται τυχόν υποκείμενη καρδιακή ανωμαλία που θα μπορούσε να αποτελεί την πιθανή αιτία ενός «παθολογικού» φυσήματος.
© Θεόδωρος Ξιώνης, καρδιολόγος
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ – EUROPEAN CERTIFICATION IN HEART FAILURE
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΝ ΥΠΕΡΗΧΟ ΚΑΡΔΙΑΣ – EUROPEAN CERTIFICATION IN TRANSTHORACIC ADULT ECHOCARDIOGRAPHY
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Θεσσαλικές Επιλογές (σελ 58). Δείτε το ΕΔΩ